Podstawowe instrumenty finansowe – przedstawienie i omówienie

W tym artykule opiszę podstawowe instrumenty finansowe dostępne na giełdzie. Dowiesz się co to są akcje, obligacje, opcje i kontrakty. Skupimy się wyłącznie na niezbędnej wiedzy i jak najprostszym przedstawieniu każdej z nich.

Podstawowe instrumenty finansowe – akcje

Akcja – to udział w realnym istniejącym i prowadzącym działalność gospodarczą biznesie, emitowane są przez spółki akcyjne. Posiadając akcje możesz brać udział w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy, decydować o sprawach spółki i głosować uchwały. Można powiedzieć, że posiadając akcje jesteś częścią tego biznesu. Oczywiście aby mieć realny wpływ na działanie firmy musiałbyś posiadać odpowiednio duży pakiet akcji, inwestorzy indywidualni tacy jak my nie mają za wiele do powiedzenia.

Aby zarabiać na handlu akcjami masz dwie możliwości.

1. Zarabiać na zmianie wartości akcji.
   Kupić akcje taniej niedowartościowanej spółki, trzymać ją w portfelu do czasu aż jej wartość wzrośnie i sprzedać z zyskiem.
2. Zarabiać na dywidendach.
   Kupić akcje dobrej i solidnej spółki która regularnie dzieli się zyskami z akcjonariuszami w postaci wypłacanej dywidendy. Trzymać ją w portfelu przez lata i zarabiać na wypłacanych dywidendach.

Kupować trzymać i sprzedawać akcje możesz za pośrednictwem domu maklerskiego. Wystarczy wybrać odpowiedni dom maklerski, założyć konto i wpłacić depozyt. Ja korzystam z usług -> Dom Maklerski BOS

Podstawowe instrumenty finansowe – obligacje

Obligacja – to dokument stwierdzający fakt zaciągnięcia długu przez jej emitenta. Zobowiązuje się on wypłacić posiadaczowi wartość danej obligacji plus ustalone odsetki. Emitentem najczęściej są rządy państw na przykład Polska emituje Obligacje Skarbowe. Emitentem mogą być też przedsiębiorstwa i korporacje.

Temat obligacji najlepiej zrozumieć na przykładzie. Załóżmy, że mam firmę, otwieram nową linię produkcyjną i potrzebuję finansowania, dokładnie 1000zł. Alby pozyskać te pieniądze emituję obligacji po cenie nominalnej 1000zł z terminem wykupu za 1 rok. Oprocentowanie obligacji to 10%. Ty postanawiasz mi pomóc i przy okazji zarobić, płacisz mi 1000zł i otrzymujesz papier. Mija rok i nadchodzi termin wykupu obligacji. Wypłacam Ci wartość danej obligacji w tym wypadku 1000zł plus naliczone odsetki czyli łącznie 1100zł.

Obligacjami możemy normalnie handlować na rynku, są notowane na giełdzie tak jak akcje.

Instrumenty pochodne – kontrakty terminowe

Obligacje i Akcje to instrumenty pierwotne natomiast kontrakty terminowe są instrumentami pochodnymi, oznacza to, że ich cena uzależniona jest od jednego lub kilku instrumentów bazowych. Tak samo sprawa wygląda z opcjami ale o tym później.

Kontrakt terminowy- to obustronne zobowiązanie do zawarcia transakcji na określoną ilość pewnego dobra w danym momencie w przyszłości.

Przedstawmy to sobie na przykładzie. Masz plantacje truskawek, warunki pogodowe sprzyjały tego roku i podejrzewasz, że w sezonie owoców na rynku nie zabraknie. Biorąc pod uwagę prawo popytu i podaży można stwierdzić, że ich cena spadnie. Chcąc się zabezpieczyć przed wahaniem cen, możesz zawrzeć kontrakt terminowy z lokalnym handlarzem. Handlarz zobowiązuje się, że w maju kupi od Ciebie truskawki po 20zł za kilo. Jeśli w sezonie cena spadnie do 15zł zarobisz 5zł na każdym kilogramie. Natomiast jeśli truskawek będzie mało na rynku i cena wzrośnie do 25zł za kilo stracisz po 5zł na każdym kilogramie.

Przykład powyżej służy wyłącznie zilustrowaniu działania tego instrumentu. Rozliczenie kontraktu może być dostawne lub bezdostawne czyli pieniężne. W rozliczeniu dostawnym musiałbyś fizycznie przetransportować truskawki do handlarza a on musiałby je magazynować. W rozliczeniu bezdostawnym otrzymałbyś tylko różnice w cenie między ceną rynkową a ceną zawartą w kontrakcie.

Kontrakty CFD

Jeśli będziesz handlował kiedykolwiek kontraktami to zapewne kontraktami CFD czyli kontrakty różnicy kursowej. Nie musisz w nich fizycznie nic nikomu dostarczać ani niczego fizycznie posiadać. Tak jak mówiłem kontrakty to instrumenty pochodne czyli naśladują swoje instrumenty bazowe takie jak:

• Akcje
• Indeksy giełdowe
• Metale szlachetne
• Surowce

Dla przykładu jeśli otworzysz pozycje kupna kontraktu na złoto i cena złota w momencie zamknięcia pozycji będzie wyższa zarobisz na różnicy kursów.

Dodatkową cechą kontraktów jest dźwignia (lewar) z jaką możemy grać. Są one różne w zależności od brokera. Przykładowo dźwignia 1:10 oznacza, że żeby zająć pozycję o wartości 1000zł potrzebujesz na swoim rachunku jedynie 100zł depozytu zabezpieczającego. Oznacza to, że każdy ruch ceny w górę lub w dół dla twojej pozycji jest razy 10. Dźwignia i różnorodność kontraktów to niewątpliwie ich największy atut.

Instrumenty pochodne – opcje

Opcje- różnią się od kontraktów terminowych brakiem symetrii zobowiązań. W przypadku kontraktów terminowych obie strony dokonują zobowiązania, jedna do kupna druga do sprzedaży. W przypadku opcji zobowiązana jest tylko jedna strona, druga natomiast ma prawo ją zawrzeć ale nie musi zależnie od tego czy warunki rynkowe jej sprzyjają czy nie. Opcje są notowane na giełdzie tak samo jak akcje. Można nimi handlować

Na rynku mamy dostępne opcje kupna i opcje sprzedaży.

Opcja kupna (call) – daje nabywcy prawo nabycia określonej ilości instrumentu bazowego w przyszłości. Może on z niego skorzystać lub w przypadku niesprzyjających na rynku warunków zrezygnować. Dla drugiej strony transakcji (sprzedawcy) opcja call oznacza zobowiązanie do sprzedaży instrumentu bazowego jeśli zażąda tego posiadacz opcji.

Opcja sprzedaży (put) – ta sama sytuacja co opcja call tylko w przypadku sprzedaży instrumentu bazowego w przyszłości.

Opcje to dosyć skomplikowane instrumenty pochodne. Dla zainteresowanych tematyką osób chcących zgłębić ich tajniki odsyłam do osób bardziej kompetentnych niż ja w tym temacie. W internecie znajduje się wiele publikacji i książek opisujących te zagadnienia.

Podstawowe instrumenty finansowe – podsumowanie

Przeszliśmy przez najważniejsze instrumenty finansowe dostępne na rynku. Na początek polecam Ci zapoznanie się z Akcjami i Obligacjami (Ale tylko tymi emitowanymi przez Ministerstwo Finansów, Obligacje Skarbowe) Obligacje korporacyjne są bardziej ryzykowne. W kolejnym wpisie stworzymy swój plan inwestycyjny i kupimy pierwsze aktywa.

Niektóre materiały zawarte w artykule pochodzą z książki:
Giełda Podstawy Inwestowania – Adam Zaremba
Jeśli nie czytałeś, polecam!

Mój portfel możesz śledzić na stronie -> Portfel WMB